Obama chống lại việc dùng trần nợ công để buộc ông giảm chi tiêu công

Trong Quốc hội, Tổng thống Barack Obama cảnh báo Đảng Cộng hoà đừng dùng sự cần thiết trong việc tăng mức nợ công để ép buộc ông thông qua những sự cắt giảm chi tiêu mới.

Hôm qua, ngày 14/01/2013, Obama khẳng định rằng ông  sẽ không đàm phán về việc nâng trần nợ bởi vì nước Mỹ không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc trả cho những chi tiêu đã được phê chuẩn. Nhiều đảng viên Đảng Cộng hoà ở Quốc hội cho rằng một sự gia tăng trong uỷ quyền vay mượn phải được liên kết với sự cắt giảm chi tiêu.

Bộ Tài chính đã sử dụng những biện pháp khẩn cấp kể từ cuối tháng 12 để ngăn ngừa sự vi phạm mức giới hạn nợ công 16.4 nghỉn tỷ đôla. Theo suy đoán, cuộc tranh luận giữa Tổng thống Obama và Quốc hội sẽ làm giảm nhu cầu xem nền kinh tế lớn nhất thế giới này như là nơi trú ngụ an toàn nhất.

Sau đây là một vài câu hỏi và câu trả lời về lịch sử của mức trần nợ và những hậu quả của việc không tăng trần nợ công đó:

Vậy trần nợ công là gì?

Trần nợ công của Mỹ là giới hạn được thiết lập bởi Quốc hội Mỹ về số nợ chính phủ liên bang có thể vay mượn theo quy định của pháp luật. Giới hạn này áp dụng cho các khoản nợ công (chủ nợ là những người đã mua trái phiếu chính phủ Mỹ) cộng với nợ quỹ tín thác Chính phủ liên bang như Quỹ An sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe cho người già.

Trần nợ công Mỹ được tạo ra như thế nào ?

Quốc hội và Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson, một thành viên của Đảng Dân chủ, đã tạo ra một giới hạn do Pháp luật định ra vào năm 1917 để giúp tài trợ cho nước Mỹ trong chiến tranh thế giới lần thứ I. Biện pháp này cho phép Bộ Tài chính cấp phát những khoản vay dài hạn với lãi suất thấp hơn so với các khoản nợ ngắn hạn trước đó.

Quốc hội có cần thường xuyên nâng mức trần nợ như vậy không ?

Mức trần đã được nâng lên qua nhiều thời kỳ từ khi lúc nó được tạo ra vào năm 1917. Quốc hội đã tăng mức trần nợ để đáp ứng chi phí của chiến tranh thế giới lần thứ II, và đã giảm từ sau khi chiến tranh kết thúc. Kể từ năm 1960, theo Bộ Tài chính, Quốc hội đã tăng và sửa đổi mức trần này 79 lần, trong đó 49 lần là dưới thời các tổng thống thuộc Đảng Dân chủ.

Điều gì đã xảy ra trong các cuộc tranh luận trong việc tăng mức trần nợ ?

Trong năm 2002, phó Bộ trưởng Bộ Tài chính Kenneth Dam đã gởi 1 bức thư đến Quốc hội để tìm kiếm một mức tăng cho trần nợ công. Thượng viện đã thông qua việc tăng mức trần sau ngày 23 tháng 5, sau khi nhận một sự cảnh báo vỡ nợ sắp xảy ra của Bộ Tài chính.

Standard & Poor’s đã hạ xếp hạng tín dụng của Mỹ vào tháng 8 năm 2011 sau khi hé lộ khả năng vượt ngưỡng cửa đó. Obama đã ký một kế hoạch tăng giới hạn nợ vào ngày 2 tháng 8, ngày mà Bộ Tài chính cảnh báo những khoản vay của quốc gia sẽ đáo hạn. Điều đó tạo nên cái gọi là vách đá tài khoá (tăng thuế và cắt giảm chi tiêu) mà Quốc hội đã ngăn chặn vào đầu năm nay.

Bộ Tài chính có thể làm gì để làm chậm lại sự vỡ nợ ?

Bộ Tài chính dùng những biện pháp khẩn cấp để trì hoãn sự vỡ nợ lại khi mà tổng giá trị nợ đã gần đạt ngưỡng 16.4 nghìn tỷ đôla. Vào ngày 28/12, Bộ Tài chính đã ngưng phát hành những trái phiếu Chính phủ bang và địa phương, công cụ giúp các bang và các thành phố tái cấp vốn cho những khoản nợ có chi phí cao hơn. Vào ngày 31/12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Geithner đã thông báo đình chỉ những khoản đầu tư trong dịch vụ hưu trí và quỹ người khuyết tật. Nước Mỹ có thể dùng những biện pháp khác  mặc dù khi chúng đáo hạn, Bộ Tài chính sẽ vẫn không thể đáp ứng đủ các khoản nợ của nó.

Sự vỡ nợ ảnh hưởng như thế nào đến trách nhiệm của Chính phủ ?

Chính phủ phải thực hiện 80 triệu đôla thanh toán mỗi tháng, bao gồm cả an sinh xã hội, phụ cấp cho cựu chiến binh, thực thi pháp luật và hoàn lại thuế thu nhập… Geithner cho rằng khi cạn kiệt các biện pháp khẩn cấp mà không tăng mức trần nợ lên sẽ đòi hỏi Bộ Tài chính tài trợ cho Chính phủ tiền mặt, điều đó không thích hợp cho bất kỳ thời gian nào.

Geithner cho rằng "Uy tín tín dụng của quốc gia không phải là một thứ dùng để mặc cả, không phải được dùng để thúc đẩy bất kỳ chương trình nghị sự chính trị nào". Trong bế tắc năm 2011, Bộ Tài chính đã xem xét bán các tài sản, và ưu tiên một số khoản thanh toán hàng tháng.

Đảng Cộng hoà phản ứng như thế nào trước phát biểu của tổng thống Obama và Geithner ?

Boehner, một thành viên Đảng Cộng hoà ở Ohio, đã tuyên bố rằng "người Mỹ không ủng hộ việc nâng mức trần nợ công mà không đồng thời giảm bất cứ chi tiêu chính phủ nào". Ông ấy lập lại rằng bất cứ việc tăng giới hạn nợ nào phải được bù trừ bởi một lượng tiền cắt giảm chi tiêu tương ứng.

Trần nợ công đang là tâm điểm chú ý của tất cả nhà đầu tư dành cho nền kinh tế lớn nhất thế giới này. Các nhà đầu tư lo ngại những tranh cãi pháp lý về nâng trần nợ, nếu Washington không đạt được thỏa thuận nâng trần nợ, nhiều khả năng nước Mỹ có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ vỡ nợ, bị hạ hạn mức tín nhiệm tín dụng hoặc tệ hơn là gây ra một làn sóng hoảng loạn cho các thị trường tài chính thế giới như năm 2011. Trong năm 2011, thời điểm diễn ra cuộc chiến trần nợ, các thị trường đã phải chịu đựng tổn thất khá nặng nề. Thậm chí ngay cả khi dự luật nâng trần nợ được Quốc hội thông qua, các cổ phiếu vẫn tiếp tục lao dốc. Đây có thể xem là một cuộc “bỏ phiếu bất tín nhiệm” dành cho Washington, đồng thời cho thấy những tranh cãi không hồi kết về nợ công của các nhà hoạch định chính sách Mỹ đã đẩy đất nước tới bờ vực vỡ nợ như thế nào.

 Hậu quả của cuộc chiến trần nợ năm 2011 chính là việc cơ quan xếp hạng tín dụng Standard & Poor's quyết định hạ xếp hạng tín dụng Mỹ từ AAA xuống AA+, đồng thời nhấn mạnh những vướng mắc trong pháp lý của Washington chính là một trong những nguyên nhân khiến Mỹ bị hạ xếp hạng. Chỉ trong vòng 4 tuần sau khi Mỹ mất xếp hạng AAA, chỉ số S&P 500 đã giảm tới 16%.

Vì vậy, nhiều khả năng cuộc chiến trần nợ giữa Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà hiện tại sẽ kết thúc với 1 quyết định được thống nhất giữa cả 2 bên để giải quyết mức trần nợ công đã được báo động chạm đỉnh như hiện nay.